Derneğinizin kuruluş amacını ve bugüne değin gerçekleştirdiği projelerin ana hatlarını paylaşır mısınız?
TÜRGÖK, ülkemizde yaşayan görme özürlüler ile yurt dışında yaşayıp da Türkçe bilen görme özürlülerin, yazılı kaynaklara erişimini sağlamak üzere kuruldu. Rahmetli eşim, anısı güzel Kurucu Başkanımız Gültekin Yazgan, ana hedefimizi gelişmiş ülkelerde bulunan görme özürlüler kitaplıkları düzeyinde; görme özürlülerin yazılı kaynaklardan yararlanma sorununa köklü çözümler getiren, onların eğitimine ve kültürel gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunabilen bir kitaplık kurmak şeklinde belirlemişti.
Pek çok Eğitim Kurumu, Sivil Toplum Kuruluşları, Uluslararası Rotary ve Lions Kulüpleri, Yerel Yönetimler ve Ticari Kuruluşlarla iş birliği yapılarak yürütülen projelerle kitaplığımızın daha verimli çalışabilmesi için teknik donanımına destek olunmakta ve daha fazla sayıda kabartma (Braille baskılı) ve sesli kitap üretilmektedir. Bu iş birlikleri arasında dikkat çeken birkaç örneğe deyinmek isterim:
2009 yılında İzmir Kalkınma Ajansı Desteği ile, TDK İmla Kılavuzu Kabartma ve sesli hazırlanarak üyelerimize gönderildi.
2011 yılında Sabancı Vakfı Toplumsal Gelişme Hibe Programı tarafından desteklenen “Engelli Dayanışması ile Engelsiz Gelişim Projesi” ile Bergama İnfaz Kurumunda bir ses kayıt kabini kurularak buradaki tutuklu gençlerin görme özürlü yaşıtları için kişisel gelişim vb. kitapları okumaları sağlanmıştır. Bu kitaplar da üyelerimize gönderildi.
2013 yılında Rotaryen eşleri ile birlikte, ülkemizde görme özürlüler için özel tariflerle hazırlanan ilk Kabartma Yemek Kitabı olan “Mutfaktan Güzel Kokular Geliyor” ayrıca seslendirilerek de Kitaplık üyelerine ulaştırıldı.
Aliağa’da bulunan “Tüpraş Rafinerisi” bir odamızın bilgisayar donanımı ve tefrişini yaparak kitaplığımıza bir “Düzeltme Odası” kazandırdılar.
İzmir Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren “Cummins” firması kitaplığımıza bedensel engellilerin de seslendirme yapmasını kolaylaştıracak vasıflarda bir kabinin kurulmasını sağlayarak seslendirme kabin sayımızı 5’e çıkardık.
2017 yılında Konak Belediyesi ile gerçekleştirilen “Bir Kitapla Bin Yaşa” Projesi ile de Ödünç Kabartma Kitaplarımıza 150 adet yeni kitap kazandırdık. Konak Belediyesi tanıtımı yeni yapılan “Bir Kitap Bir Dünya” projesi ile bize destek olmaya devam ediyor.
2019 yılında İstanbul Maslak Rotary Kulübü, Küresel Bağış kapsamında kitaplığımıza 2 adet kabartma baskı makinası kazandırdı.
Birkaç örnek de yurtdışı çalışmalarımızdan vermek isterim:
2013 yılında Kabartma Yemek Kitabımız Çin’de yapılan Gourmant Yemek Kitapları ödülünde birinci seçildi. Aynı yıl Kitaplığımız Dubai Sharjah’daki Uluslararası Engelli Çocuk Kitapları Sempozyomu’na davet edilerek, çalışmalarımız Şeyh tarafından ödüllendirildi.
2017 yılında Almanya’da faaliyet gösteren, göz sağlığı için göz bantları üreten bir firma olan Piratoplast Kinderbeira firmasının “Children For a Better World” projesi bünyesinde yaptığımız başvurumuz kabul edilerek sağlanan hibe ile dört adet çocuk-genç kitabının Braille basımı gerçekleştirildi ve TÜRGÖK Ödünç Kitap Servisi’nde hizmete sunuldu.
2019 yılında Brüksel’deki NATO genel karargâhında her yıl düzenlenen yardım kermesi sonunda elde edilen gelirin çeşitli ülke STK’larının projelerine dağıtılması için yapılan başvurularda, bağış almaya hak kazanan ilk Türk sivil toplum kuruluşu TÜRGÖK oldu.
Özellikle vurgulamak istediğim projemiz; TÜRGÖK’ün kuruluşunun 15. yılında gerçekleştirdiğimiz proje, Mustafa Kemal Atatürk’ün büyük eseri NUTUK’un kabartma ve sesli olarak üretilerek, Türkiye’deki üniversitelere gönderilmesi olmuştur. Bu projenin hayata geçirilmesi için gerekli olan maddi desteğin büyük kısmı değerli sanatçımız Piyanist Fazıl SAY’ın bu amaçla verdiği konserden sağlandı.
Derneğinize kamuoyunun bakışını ve desteğini nasıl buluyorsunuz?
TÜRGÖK kurulduğu yıldan beri önce İzmir’den, sonrasında Türkiye’nin farklı illerinden kamuoyunun desteğini görmekte. Özellikle İzmir halkı, kendi bünyesinden çıkan böyle bir STK’yı adeta bağrına bastı, gerek gönüllü desteği ile gerek bağışlar ve sosyal faaliyetlerde bizlere verdikleri desteklerle bugünlere geldik. TÜRGÖK artık Türkiye’nin çeşitli illerinden destek almakta, ancak hedefimiz her geçen gün adımızı ve sürdürdüğümüz faaliyetleri daha da fazla duyurarak gücümüzü arttırmak; çünkü özellikle görmeyen gençlerin eğitim başarılarında bize çok ihtiyaçları var.
2020 için neler planlamıştınız, başlayan küresel salgın nedeni ile ne gibi güncellemeler yaptınız?
Her yıl olduğu gibi 2020 için de planladığımız önemli faaliyetlerimiz vardı; örneğin senfoni konseri, seminerler, gönüllülerimiz ile yaptığımız toplantılar, destekçilerimiz ile buluşmalarımız, gelir getirici faaliyetlerimiz… Hepsi ertelendi veya iptal oldu. Gönüllü toplantımızı on-line olarak gerçekleştirebildik. Her sene düzenlediğimiz görme özürlüler arasında yapılan öykü yarışmamızı gene gerçekleştirdik ancak ödül töreni yapamadık, kazanan arkadaşlarımızı telefon ile kutlayıp ödüllerini kargo ile ulaştırdık.
Bildiğiniz gibi kitaplığımız sürekli sesli ve kabartma kitap üreten bir kurum; bu kitaplara ihtiyacı olan çok insan var, özellikle öğrenciler. Bu salgın döneminde her ne kadar gönüllü çalışmaları durma noktasına geldiyse de gene de üretim devam etti; kitaplık binamızda yüzey ve hava dezenfeksiyonu için UV lambalar taktırdık, diğer hijyen koşullarını da sağlayarak az sayıda gönüllü ile çalışmalarımıza başladık. Ayrıca evden çalışma yöntemini bizler de imkânı olan gönüllülerimizle sürdürdük; personelimiz yarı zamanlı da olsa çalıştı. Bu sayede hızı biraz yavaşlasa da hizmet vermeye devam ettik.
Küresel salgın atlatıldığında faaliyete geçirmeyi düşündüğünüz çalışmalarınız nelerdir?
Eskiden olduğu gibi tam kapasite çalışmamıza devam etmek ilk hedefimiz; ayrıca yüz yüze görüşme imkânı olmadığı için diğer kurumlarla gerçekleştiremediğimiz temaslarımızı tamamlayıp, yeni projelerimizi hayata geçireceğiz.
Görme özürlü vatandaşlarımıza yönelik çalışma içinde olan pek çok STK görmekteyiz. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Diğer STK’lar ile istenen koordinasyon sağlanıyor mu?
Evet, çok sayıda STK var, bunların kimi görme özürlülerin istihdamı, kimi yasal düzenlemeler, kimi de çok sayıda sorun ile uğraşıyor. Bizim hedefimiz belirgin ve faaliyet sınırımız bellidir: Görme özürlülerin eğitimleri ile kültürel gelişimlerine ücretsiz hizmet etmek için kitaplık hizmeti vermek!
Diğer STK’larla her zaman koordinasyon halindeyiz, zaman zaman ortak çalışmalar yürütüyoruz.
Türkiye’de ve İzmir özelinde STK’lara bakışı, katılımı, desteği nasıl görüyorsunuz? Bize kısaca bir değerlendirme yapar mısınız?
Türkiye’de toplumun sivil toplum hareketine bakışı son yıllarda olumlu yönde değişiyor ve destek artıyor diyebiliriz; özellikle kadın hakları, çevrecilik ve engelliler konusunda. Ancak halen, özellikle katılım açısından, çok yol almamız gerekir. Bizler yaptığımız tanıtımlarda kendi derneğimizi ve faaliyetlerini tanıtmanın yanı sıra gönüllü çalışmanın önemini vurgulayarak toplumda bu yönde de farkındalık yaratmaya çalışıyoruz.
İzmir özelinde ise sivil toplum bilinci çok daha iyi düzeyde, İzmir’de faaliyet gösteren STK’lar daha şanslı diyebilirim.
Sanayicilerimize iletmek istediğiniz mesajlar nelerdir?
Kitaplığımızın temel hedeflerinden biri görmeyen üye sayımızı arttırarak daha fazla kişiye hizmet vermektir. 2005 yılında 200 olan görme özürlü üye sayımız bugün 6 binin üzerindedir. Tüm hizmetlerimiz tamamen ücretsizdir. Siz değerli sanayicilerimiz de bulunduğunuz illerde görmeyen kişileri bize yönlendirerek yardımcı olabilirsiniz.
Kitaplığımızda kişisel veya kurumsal sponsorluklarla oluşturulan bir servisimiz var “Ödünç Kabartma Kitap Servisi”. Bu amaçla bağışta bulunanlar, tanıdıkları birisinin “anısına” veya “adına” kitap bağışlayarak hem görmeyen gençlerimizin ulaşabileceği kitap sayısını arttırıyorlar hem de o tanıdıklarının adının kitabın etiketinde yıllarca yaşamasını sağlıyorlar. Sizleri de bu projemize destek olmaya çağırıyorum.
Kitap gönderilerimizi okurlarımıza zamanında ulaştırabilmek ve kitapların yıpranmasını önlemek amacı ile kargo servisleri ile yapıyoruz; bu da bizim için finansal açıdan oldukça zorlayıcı oluyor. Bu konuda bize destek olabilecek yardımseverlere de ihtiyacımız var.
Ayrıca bu hizmetlerimizi kesintisiz sürdürebilmemiz için süreklilik gösteren destekler çok anlamlı; miktar az da olsa katkılar damlaya damlaya göl oluyor, bu da bizim için çok önemli.
TÜRKİYE GÖRME ÖZÜRLÜLER KİTAPLIĞI
TÜRGÖK, ülkemizde yaşayan görme özürlüler ile yurt dışında yaşayıp da Türkçe bilen görme özürlülerin, yazılı kaynaklara erişimini sağlamak üzere 2004 yılında İzmir'de kurulmuştur.
Amacı görmeyen kişilerin Türkçe okur yazarlık oranını arttırmak, eğitim ve kültürlerine katkıda bulunmak ve bu amaçla yaşam kalitelerini yükseltmektir.
TÜRGÖK görme özürlülerin eğitimleri ile kültürel gelişimlerine ücretsiz hizmet eden görme özürlüler kitaplığıdır. Kitaplık hizmeti alan görmeyenler böylece kendi kitaplıklarını da oluşturabilmektedirler.
TÜRGÖK bugüne kadar gerek farklı proje ve tanıtım faaliyetleri ile gerekse medyada pek çok kez yer alarak; bilinirlik oranını ve buna bağlı olarak da üye sayısını her geçen gün arttırmaktadır.
Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı’nın ana hedefi gelişmiş ülkelerde bulunan görme özürlüler kitaplıkları düzeyine ulaşarak; görme özürlülerin yazılı kaynaklardan yararlanma sorununa köklü çözümler getirmek, onların eğitimine ve kültürel gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunmaktır. İngilizce ve Türkçe Kitaplar Kabartma basılarak öğrencilerin imla ve dil yapısını iyi öğrenmeleri sağlanmaktadır.
Hizmetlerimiz, sayıları her gün artan gönüllüler ile Türgök’e kuruluşundan itibaren destek olan sponsorları sayesinde yapılmaktadır. Ücretsiz yapılan bu hizmetlerden yararlanan görme özürlü sayısının artması büyük önem taşımakta ve bu amaçla herkesin desteği beklenmektedir.
Tülay YAZGAN kimdir?
İstanbul’da doğan Tülay Yazgan 1958 yılında İstanbul Atatürk Kız Lisesi’ni bitirdi ve aynı yıl Avukat Gültekin Yazgan ile evlendi. Bir yandan evlenirken aileye verilen söz, diğer yandan eşinin teşviki ile 1960- 1961 öğretim yılında İzmir İktisadi Ticari İlimler Akademisi’ne kayıt oldu ve 1965 yılında başarı ile mezun oldu.
Yazgan; 1968 yılında İzmir Ticaret Lisesi’nde öğretmenliğe başladı ve 1994 yılında aynı liseden emekli oldu. Bu süre zarfında 18-20 bin arası öğrencinin “Tülay öğretmeni” olarak; Ticaret Hukuku, Taşıma ve Sigorta Hukuku, Ekonomi derslerini okuttu.
Tülay Yazgan, 53 yıl mutlu bir yaşam sürdüğü görme özürlü eşi Gültekin Yazgan ile yaşamını paylaşırken sadece 2 çocuk annesi ve eş olarak değil, eşinin bir numaralı destekçisi olarak; yazdığı ve çevirdiği kitapların editörlüğünü yaptı. Eşi ile yurt dışı seyahatlere giderek görme özürlüler kitaplıklarını yerinde inceleme fırsatı buldu ve uluslararası körler toplantılarına katıldı. Tülay Yazgan eşinin Dr. Mithat Enç ile birlikte kurduğu Altı Nokta Körler Derneği’nde uzun yıllar gönüllü olarak çalıştı.
Gültekin Yazgan, hayatını kaleme aldığı Kör Uçuş kitabında, birlikte yürüdükleri bu anlamlı yolculuğu çok yönlü olarak ele almıştır. Bu yaşam ve başarı öyküsünün daha büyük kitlelere ışık tutabilmesi için, ünlü psikolog Doğan Cüceloğlu tarafından “Onlar Benim Kahramanım” isimli kitapta ayrıca irdelenmiştir.
Yazgan, eşi Gültekin Yazgan’ın en büyük hayali olan ve 2004 yılında kurulan Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı’nın kurucu üyesidir. Eşinin vefatına kadar, her zaman olduğu gibi, eşinin hep yanında olan Tülay Yazgan, sonraki dönemde bayrağı devralıp, Yönetim Kurulu Başkanı olarak değerli yol arkadaşları, Yönetim Kurulu üyeleriyle birlikte Kitaplık çalışmalarına liderlik etmektedir.
Yankı ve Çağrı’nın annesi olarak, 2 değerli bilim adamını yetiştiren Tülay Yazgan; tıpkı eşi gibi görme özürlü üyelerinin hayatlarına dokunmaya devam etmektedir. TÜRGÖK’teki çalışmalarında Gültekin Yazgan’ın çizdiği yolda, Atatürk İlke ve İnkılapları doğrultusunda özellikle gençlerin eğitim ve öğretim hayatlarına sürekli yeni şeyler katmaya yönelik projelere ağırlık vermektedir.
Hayata olumlu bakışı, azmi, çalışkanlığı ile çalışma arkadaşlarına; görmeyenlerin hayatı ile ilgili deneyimleri, onların hayatını kolaylaştıracak yaratıcı fikirleri ile görme özürlülere ışık tutmaya devam eden Tülay Yazgan yurtiçinde pek çok ödül aldığı gibi, yurtdışında da ödül almıştır. 2014 yılında Birleşik Arap Emirlikleri-Sharjah’daki “Çocuk Edebiyatında Engellilik” temalı foruma Onur Konuğu olarak davet edilmiş ve Şeyh’in elinden ödül almıştır.