Tıp ve sanatı birleştiren eller...
Latife Doğanay Çağlayan
Başarılı bir patoloji uzmanının başarılı bir sanatçıya dönüşmesinin hikaye-sindeyiz bu ay. Mikroskoplar, lameller, hücreler arasında mesaisini dolduran Latife Doğanay Çağlayan’ın kendinin bile farkında olmadığı ‘sanat gözü’ devreye girince işin rengi değişir, siyah-beyazdan tüm renkleri barındıran bir hayat ortaya çıkar. Mikroskopta gördüğü şekillerin fotoğrafını çekerek üzerinde çizimler yaptığı 100 eseri son olarak Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde sergilenen, aynı zamanda Urla Devlet Hastanesi’nin başarılı Patoloji Uzmanı Doç. Dr. Latife Doğanay Çağlayan ile keyifli sohbetimize davetlisiniz.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
Ben patoloji uzmanıyım. Yaklaşık 30 yıldır bu işi yapıyorum. Patoloji, insan vücudundan alınan dokular ve vücut sıvılarına bakarak hastalıklara tanı koyan, bazen hastalıkların nedenini belirleyen bir bilim dalı. Bu işi yaparken mikroskop kullanıyoruz. Bunun için önce dokular çeşitli işlemlerden geçiriliyor, çeşitli boyalarla renklendiriliyor. Rutin çalışma düzeninde bir patoloğun işi çok zor. Gün boyu bir odaya kapanıp, saatlerce mikroskopa bakmamız ve tanılar koymamız gerekiyor. Bu iş çoğu zaman çok yorucu ve stresli oluyor.
Bir patolog olarak yoğun tempo ve hassasiyetle çalışırken, baktığınız ile gördüğünüz arasındaki uyarlamayı sanat eserine evirme fikri nasıl doğdu?
Bir gün mikroskopta gördüğüm bir damarı, kanatlarını açmış, uçan bir kuşa benzettim. Onun bir fotoğrafını çektim ve üzerine biraz çizim yaparak kanatlarını belirginleştirdim. Ortaya çıkan resmi sosyal medyada arkadaşlarımla paylaşırsam, onunla birlikte ben de laboratuvarın dışına çıkarım diye düşündüm. Öyle de oldu. O gün, o kuşla birlikte başlayan yolculuğum yaklaşık 4 yıldır devam ediyor.
Bilim ve sanatı bir araya getiren çalışmalara imza atma fikri nasıl başladı?
Öyküsünü anlattığım ilk çizimden sonra bu işi her gün yapmaya başladım. Başlangıçta bir oyun gibiydi. Sonrasında aldığım olumlu tepkilerle çizimlerin sanatsal boyutuna ağırlık verdim ve çizmeye devam ettim. Böylece, hem lam ve lamel adını verdiğimiz iki cam arasına hapsolan hücrelere hem de laboratuvarda, penceresiz bir odaya hapsolan kendime özgürlük vermiş gibi oldum. İyi hissettim. Önemli olan da bu duyguydu benim için.
Sizin aynı zamanda şair yönünüzün de olduğunu biliyoruz, şiir mi fotoğraf mı sizi kendine daha çok çekiyor?
Şiir ve öyküler yazıyorum. Edebiyatı ve mikro fotoğraf üzerine resim yapmayı birbirinden ayıramam. Sakinken, dinlenirken ya da mutluyken resim yapmak iyi geliyor. Ama içim acıdığında, bir şeyler beni huzursuz ettiğinde, kelimeler dilimin ucuna geldiğinde yazmazsam olmaz.
Sanatın hali hazırda yürütülen mesleklere katkısı yadsınmaz. Bir doktora sanatın derinlikleri neler kazandırıyor?
Kendimi daha dingin hissediyorum. Bu biraz da yılların verdiği bir şey belki. Doktorluk insanın gecesini, gündüzünü ele geçiren bir meslek. Sanatla uğraşmaya başlayınca, mesleğimin ve yakın çevremin dışında yeni insanlar tanıdım. Hiç tanımadığım insanlara ulaştım. Bu çok mutluluk verici.
AASSM’deki serginiz hakkında bilgi verir misiniz? Kaç eseriniz sergilenecek, eserlerinizin aktardıkları neler olacak?
Sergimin ismi “Biraz Gerçek, Biraz Düş”. Yaklaşık 100 tane eserim var sergide. Hücrelerden oluşan gerçek bir zemin üzerinde yakaladığım, birçoğu masalsı figürler var bu eserlerde. Bunlar benim yaratıcı bakış açımla yakalayıp aktardığım düşler. Bunların büyükler kadar çocukların da ilgisini çekeceğini düşünüyorum.
Yeni ve farklı çalışmalarınız olacak mı?
Bilmiyorum. Belki olur. Hayat sürprizlerle dolu. Umarım karşıma çıkacak yeni çalışma alanlarını fark ederim.
Varsa eklemek istedikleriniz?
Ben bu çalışmaları yaparken, çektiğim mikro fotoğraflara farklı yönlerden bakarak, onları sağ sola çevirerek bu figürleri yakaladım. Bunu hayatımıza da uygulayalım demek istiyorum. Yaşama hep aynı noktadan bakmamak, gördüklerimizi beğenmiyorsak durduğunuz yeri değiştirip, olaylara bambaşka bir açıdan bakmak gibi...